Giriş
Kürtler, Ortadoğu’da Araplar, Türkler ve Farslardan sonra en büyük nüfusa sahip ve bölgedeki siyasi ve toplumsal devinimde etkili bir topluluktur. Ortadoğu coğrafyasının günlük siyasi, ekonomik ve kültürel yaşamında önemli bir rolü olan Kürtlerin bölgenin gelecekteki insani, ekonomik, sosyal ve siyasi istikrarında da bu önemli rollerinin devam edeceği aşikârdır.
Peki, genel olarak uluslararası kamuoyu ve bölge ile ilgilenen akademisyenler, karar verici merciler, sivil toplum temsilcileri, iş dünyası Kürtleri ne kadar tanıyorlar? Bugün Kürtler Türkiye’de ve dünyada daha çok homojen ve politik bir grup olarak tanınıyor. Oysa bu çok yukarıdan çekilen ve Kürtlerin farklılıklarını, çoğulculuğunu, siyaset dışı gündemlerini ıskalayan bu fotoğraf esasında “Kürtler kimdir?” gibi önemli bir sorunun cevabının da eksik ve hatalı olmasına sebebiyet veriyor.
Elbette ki farklı Kürt siyasi yapılarının üst düzey temsilcileri uluslararası ve bölgesel düzeyde kendi siyasi, kültürel ve ideolojik ajandalarının tanıtımını yapıyorlar. Fakat sade vatandaş bir Kürt bireyin kendi yaşadığı coğrafya ve toplum ile ilişkisi, kimlik algısı, kadın-erkek ilişkilerine bakış açısı, aile ve din ile ilişkisi, dünya ve bölge siyasetine bakış açısı, kitle iletişim araçları ile ilişkisi, okur-yazarlık dinamikleri, gelecek tahayyülü, beklentileri ve kaygıları gibi konularda ne düşündüğüne dair güvenilir, ciddi veri bulmak çok zor. Bu alanda büyük bir eksiklik olduğunu biliyoruz.
Kürt Barometresi projesi bu veri eksikliğini doldurma amacıyla başlayan bir proje. Bu proje ile hem bölgesel hem de uluslararası kamuoyunu Kürtlerin ekonomik, kültürel ve siyasal eğilimleri konusunda sistematik ve uzun vadeli veri üretimi ile bilgilendirmeyi hedeflemektedir.
Çalışmanın arka planı ve esin kaynağı
Ortadoğu’da Kürtlerle ilgili veri eksikliğinin ana nedenlerinden biri Kürtlerin uluslararası kamuoyu araştırmalarında Kürt olarak yer bulmamasıdır. Örneğin, World Values Survey olarak bilinen Dünya Değerler Araştırması yaklaşık 100 farklı ülkede toplumların sosyo-kültürel, ekonomik ve siyasi fotoğraflarını çekiyor ve zaman içindeki değişimlerini küresel olarak kamuoyu yoklamalarıyla izliyor. Bunun yanında Eurobarometer, Arab Barometer, AmericasBarometer, Caucasus Barometer gibi araştırma projeleri de yapılıyor. Fakat bugün ilgilileri için ciddi bir kaynak haline gelmiş bu veri seti içinde Kürtlerle ilgili özel veri bulmak mümkün değildir. Kürtler Türkiye ya da Irak verisi içinde sayılıyorlar ve bu değerli çalışmalar Kürtlerin özgün bilgisini toplamayı ve paylaşmayı ıskalıyor .
Bu noktada Ortadoğu ve uluslararası kamuoyunda her gün daha da fazla gündeme gelen ve nüfusu birçok ülkenin nüfusundan fazla olan Kürtlerin kendi coğrafi, tarihsel ve kültürel realitelerine uygun olan, tarafsız, bağımsız, metodolojik olarak ileri seviyede olan ve standartlaşan bir veri tabanına ihtiyaç vardır. Kürt Barometresi Projesi bu açığı kapatmayı amaçlayan bir projedir.
Gelecek projeksiyonu
Kurdish Barometer projesinin yaklaşık beş yıllık bir arka planı var. Bu beş yılda tartışmalar, taslaklar, hazırlık araştırmaları yapıldı. Nihayetinde projenin Türkiye’de bir pilot uygulamasının yapılmasına karar verildi ve yapıldı. Bugün bu pilot uygulamanın sonuçlarını size sunmaya çalışacağız. Akabinde Irak Kürdistanı’ndan başlayarak kurumsal ilişkiler geliştireceğiz. Bir sonraki barometreyi mümkün olan en geniş kapsayıcılıkta yürütmeyi hedefliyoruz. Kurdish Barometer’daki nihai hedefimiz her 2-3 yılda bir, Türkiye, Irak, İran, Suriye ve Avrupa’daki Kürt toplumunun kültürel, ekonomik, sosyal ve siyasi fotoğrafını çekmektir.
Sistematik olarak toplanacak veriler ışığında hem Kürtlerin bugün ki tüketim alışkanlıkları, siyasi eğilimleri, kültürel kodları, gelecek beklentileri, ekonomik ve sosyal durumları ortaya koyulacak hem de uzun vadede Kürtlerin eğilimlerinin ne yönde değiştiği ile ilgili veri tabanına sahip olunacaktır. Oluşturulacak veri tabanı şirketler, sivil toplum örgütleri, siyasetçiler, akademisyenler gibi birçok alanda faaliyet gösteren kurum ve kişilere yaklaşık 35 milyonluk bir nüfus ve bölge hakkında rehber niteliği taşıyacaktır.